Her döwrebap awtoulagda, traktorda we beýleki ulaglarda onlarça yşyklandyryş enjamy - lampalar ulanylýar.Awtoulag çyrasynyň nämedigini, lampalaryň haýsy görnüşleriniň bardygyny we olaryň nähili ýerleşdirilendigini, dürli görnüşli lampalary nädip saýlamalydygyny we işlemelidigini okaň - şu makalada okaň.
Maşyn çyrasy näme?
Awtoulag çyrasy yşyklandyryjy elektrik enjamy, elektrik energiýasy bir ýa-da beýleki görnüşde ýagtylyk radiasiýasyna öwrülýän emeli ýagtylyk çeşmesidir.
Awtoulag lampalary birnäçe meseläni çözmek üçin ulanylýar:
• roadoluň we onuň töwereginiň garaňkyda ýa-da görünmeýän ýerlerde (duman, ýagyş, tozan tupany) yşyklandyrylmagy - faralar, duman çyralary, gözleg çyralary we gözleg çyralary;
• safetyol howpsuzlygy duýduryş çyralary - ugur görkezijileri, tormoz çyralary, tersine signal, gündiz işleýän yşyklar, yzky belginiň yşyklandyrylyşy, yzky duman çyralary;
• Awtoulagyň ýagdaýy, onuň bölekleri we gurnamalary barada duýduryş - dolandyryş panelinde signal we dolandyryş lampalary;
• Içki yşyklandyryş - awtoulagyň içerki, hereketlendiriji bölümi, goş goşlary;
• Gyssagly yşyklandyryş - uzakdan göteriji lampalar we beýlekiler;
• Awtoulaglary sazlamak we döwrebaplaşdyrmak - bezeg yşyklandyryjy lampalar.
Bu meseleleriň hersini çözmek üçin dürli dizaýn we häsiýetli lampalar we beýleki ýagtylyk çeşmeleri ulanylýar.Çyrany dogry saýlamak üçin ilki bilen olaryň bar bolan görnüşlerine we aýratynlyklaryna düşünmeli.
Awtoulag lampalarynyň görnüşleri we aýratynlyklary
Awtoulag lampalaryny esasy fiziki ýörelgä, aýratynlyklara we maksatlara görä görnüşlere we görnüşlere bölmek mümkin.
Işleýişiň fiziki ýörelgesine laýyklykda lampalar aşakdaky görnüşlere bölünýär:
• Akkor lampalar;
• Ksenon gaz çykaryjy (ark, ksenon-metal halid);
• Gaz çyralary (neon we beýleki inert gazlar bilen doldurylýar);
• Floresan lampalar;
• icarymgeçirijiniň ýagtylyk çeşmeleri - yşyk-diodly indikatorlar.
Çyralaryň beýan edilen görnüşleriniň hersiniň öz dizaýn aýratynlyklary we iş prinsipi bar.
Akkor lampalar.Sourceagtylyk çeşmesi, aýna çüýşe bilen gurşalan ýokary temperaturada gyzdyrylan wolfram filamentidir.Olarda bir ýa-da iki filament (pes we beýik şöhle çyralary birleşdirilip) bolup biler, üç görnüşi bar:
• Wakuum - howa çüýşeden çykarylýar, şonuň üçin filament gyzdyrylanda okislenmeýär;
• Inert gaz bilen doldurylan - azot, argon ýa-da olaryň garyndysy çüýşe guýulýar;
• Halogen - lampoçkada ýod we bromyň halogen buglarynyň garyndysy bar, bu lampanyň işleýşini we häsiýetlerini gowulandyrýar.
Wakuum lampalary häzirki wagtda diňe gural panellerinde, yşyklandyryşda we ş.m. ulanylýar, inert gazlary bilen doldurylan uniwersal lampalar giňden ýaýrandyr.Galogen lampalar diňe faralarda ulanylýar.
Ksenon lampalary.Bular elektrik ýaý çyralary, lampada iki sany elektrod bar, olaryň arasynda elektrik arkasy ýakylýar.Lampa lampanyň zerur aýratynlyklaryny üpjün edýän ksenon gazy bilen doldurylýar.Ksenon we bi-ksenon lampalar bar, pes we beýik şöhle üçin iki filamentli lampalara meňzeýär.
Gaz çyralary.Bu lampalar inert gazlarynyň (geliý, neon, argon, kripton, ksenon) elektrik togundan geçende ýagtylyk çykarmak ukybyny ulanýar.Iň köp ulanylýan neon lampalar mämişi, argon lampalary gyrmyzy öwüşgin berýär, kripton lampalar gök öwüşgin berýär.
Floresan lampalar.Bu lampalarda lampoçkanyň içinde ýörite örtük - fosfor çykýar.Bu örtük, ultramelewşe şöhle görnüşindäki simap buglary arkaly elektrik energiýasy geçende çykýan energiýanyň siňdirilmegi sebäpli ýalpyldaýar.
LED lampalar.Bular ýarymgeçiriji enjamlar (ýagtylyk çykaryjy diodlar), onda pn çatrygyndaky kwant täsirleriniň netijesinde (dürli häsiýetli ýarymgeçirijiler bilen aragatnaşyk nokadynda) optiki şöhlelenme ýüze çykýar.Yşyk-diodly indikator, beýleki ýagtylyk çeşmelerinden tapawutlylykda, radiasiýa nokady diýen ýalydyr.
Dürli görnüşdäki lampalarda belli bir programmalar bar:
• Akkor lampalar iň köpugurly, häzirki wagtda çyralar, duýduryşlar, kabinada dolandyryş panellerinde dolandyryş we signal çyralary we ş.m. ulanylýar;
• Ksenon - diňe kelläniň çyrasynda;
• Gaz çyrasy - görkeziji we dolandyryş çyralary hökmünde neon lampalar (häzirki döwürde seýrek ulanylýar), neon we bezeg yşyklandyryşy üçin beýleki gaz turbalary;
• Floresan - adatdan daşary ýagdaýlar, abatlaýyş we ş.m. üçin salon (seýrek) we uzakdan ýagtylyk çeşmesi hökmünde ;;
• Yşyk-diodly indikatorlar häzirki wagtda yşyk çyralarynda, gündiz işleýän yşyklar ýaly, gural panellerinde ulanylýar.
LED lampa görnüşi H4
Awtoulag lampalarynyň birnäçe esasy aýratynlygy bar:
• Üpjünçilik naprýa; eniýesi - motosikller, awtoulaglar we ýük awtoulaglary üçin degişlilikde 6, 12 we 24 V;
• Elektrik güýji - lampanyň sarp edýän güýji, adatça wattyň ondan birine (signal we dolandyryş lampalary) onlarça wata çenli (faralar çyralary) üýtgeýär.Adatça, awtoulag duralgalary, tormoz çyralary we ugrukdyryjy görkezijiler 4-5 watt, baş lampalar - görnüşine baglylykda 35-den 70 wata çenli (akkor lampalar - 45-50 watt, galogen lampalar - 60-65 watt, ksenon) bolýar. lampalar - 75 wata çenli ýa-da ondanam köp);
• ightagtylyk - çyranyň döreden ýagty akymynyň güýji lýumenlerde (Lm) ölçelýär.Adaty akkor lampalar 550-600 Lm çenli ýagty akym döredýär, şol bir güýçdäki galogen lampalar - 1300-2100 Lm, ksenon lampalar - 3200 Lm çenli, LED lampalar - 20-500 Lm;
• Reňk temperaturasy, Kelvin derejesinde görkezilen lampa radiasiýasynyň reňkine mahsusdyr.Akkor lampalaryň reňk temperaturasy 2200-2800 K, halogen lampalar - 3000-3200 K, ksenon lampalar - 4000-5000 K, LED lampalar - 4000-6000 K. Reňk temperaturasy näçe ýokary bolsa, çyra şonça-da ýeňil bolýar.
Aýry-aýrylykda radiasiýa spektrine görä iki topar lampa bar:
• Adaty lampalar - giň spektrde çykýan (optiki we ultramelewşe we infragyzyl sebitlerde) adaty aýnanyň lampasy bar;
• Ultramelewşe süzgüç bilen - ultramelewşe şöhlelerini saklaýan kwars aýnasyndan ýasalan çüýşe bolmaly.Bu lampalar polikarbonatdan ýa-da beýleki plastmassadan ýasalan diffuzorly faralarda ulanylýar, häsiýetlerini ýitirýär we UV şöhleleri bilen ýok edilýär.
Şeýle-de bolsa, lampalar saýlanylanda ýokardaky aýratynlyklar, olaryň dizaýny we binýadynyň görnüşi ýaly möhüm däl, muny has jikme-jik aýtmaly.
Şapkalaryň görnüşleri, awtoulag lampalarynyň dizaýny we ulanylyşy
Häzirki wagtda dürli esasly lampalar ulanylýar, ýöne olaryň hemmesi iki uly topara bölünýär:
• Europeewropa - UNECE 37-nji Düzgünnamasyna laýyklykda öndürilen lampalar, bu standart Russiýada hem kabul edilýär (GOST R 41.37-99);
• Amerika - NHTSA (Milli awtoýol hereketiniň howpsuzlygy dolandyryş gullugy) düzgünlerine laýyklykda öndürilen lampalar, käbir lampalaryň Europeanewropaly kärdeşleri bar.
Topara garamazdan, lampalarda aşakdaky görnüşleriň esaslary bolup biler:
• Flanes - bazanyň çäklendiriji flanesleri bar, elektrik birikmesi tekiz kontaktlar arkaly amala aşyrylýar;
• Çeňňek - esas kartrijde berkitmek üçin iki ýa-da üç çeňňekli demir käse görnüşinde ýasalýar;
• Plastiki rozetka bilen (gönüburçly esas) - integral birleşdiriji bilen plastik rozetka bilen flanes lampalar.Baglaýjy gapdalda ýa-da aşaky ýerde (koaksial) ýerleşip biler;
• Aýna bazasy bilen - aýna lampanyň bir bölegi, aşaky böleginde elektrik kontaktlary lehimlenýär;
• Aýna gapak we plastmassa çeňňek bilen - birleşdiriji ýa-da birikdirilmedik plastmassa gapak, gapagyň gyrasynda ýerleşýär (bu ýagdaýda gapakdaky kontaktlar çukuryň deşiklerinden geçýär);
• Soffit (iki esasly) - uçlarynda ýerleşýän silindr görnüşli lampalar, spiralyň her terminalynyň öz bazasy bar.
Şol bir wagtyň özünde dürli görnüşli lampalar maksatlaryna görä toparlara bölünýär:
• 1-nji topar - çäklendirmesiz - pes we ýokary şöhle çyralary, duman çyralary we ş.m. Bu topara H görnüşleriniň (kategoriýalarynyň) ähli lampalary (iň köp ýaýran görnüşi H4 görnüşi), HB, HI, HS, şeýle hem käbir ýörite lampalar girýär. (Motosikller we mopedler we beýlekiler üçin S2 we S3);
• 2-nji topar - duýduryş lampalary, öwrüm signal lampalary, tersine çyralar, awtoulag duralgasy, belginiň yşyklandyrylyşy we ş.m. Bu topara C, HY, P, PR, PY, PR, PSR, PSY, R, T, W we käbirleri;
• 3-nji topar - kesilen ulaglarda şuňa meňzeş önümleri çalyşmak üçin lampalar.Bu topara R2 (köne içerki awtoulaglarda giňden ulanylýan tegelek lampa bilen), S1 we C21W lampalar girýär;
• Ksenon çykaryjy lampalar - bu topara D belgili ksenon lampalar girýär.
Awtoulagyň görnüşlerilampa
gapakAwtoulag çyralarynyň esasy görnüşleriniň ulanylyşy
Faralar üçin ulanylýan 1-nji topar lampalaryň iki görnüşi bar:
• Bir filament bilen (ýa-da ksenon çyrasy bolan ýagdaýynda bir ýaý) - diňe çümdürilen ýa-da beýik şöhle çyrasy hökmünde ulanylýar.Şöhle enjamlary geçip barýarka, aşaky süzgüç ýörite şekilli ekran bilen örtülýär, şonuň üçin ýagtylyk akymy diňe faranyň reflektorynyň ýokarky bölegine gönükdirilýär;
• Iki filament bilen - çümdürilen we beýik şöhle çyrasy hökmünde ulanylýar.Bu lampalarda filamentler belli bir aralyk bilen bölünýär, şonuň üçin farada gurlanda beýik şöhle filamenti reflektoryň üns merkezinde bolar we çümdürilen şöhle filamenti ünsden düşer we çümdürilen şöhle filamenti ýapylar. ekranyň aşagy.
Çyranyň görnüşiniň (kategoriýasynyň) we bazanyň görnüşiniň birmeňzeş däldigini aýratyn bellemelidiris.Çyralaryň dürli toparlary dizaýn taýdan tapawutlanýar we standartlaşdyrylan bazasyna eýe bolup biler, şekilleriň iň köp ýaýran görnüşleri görkezilýär.
Awtoulag lampalarynyň dogry saýlanylyşy we işleýiş aýratynlyklary
Awtoulagda lampalar saýlanyňyzda, lampanyň görnüşini, esasy görnüşini we elektrik aýratynlyklaryny - üpjün naprýa .eniýesini we güýjüni göz öňünde tutmaly.Çyralary köne bellikler bilen satyn almak iň gowusy - şeýlelik bilen size zerur zatlary almaga kepillendirilýär.Bir sebäbe görä, edil şol bir lampany satyn almak mümkin däl ýa-da islenmeýän bolsa (mysal üçin, adaty akkor lampalary LED lampalar bilen çalşanyňyzda), esasy we elektrik aýratynlyklaryny göz öňünde tutmaly.
Çyra çyralary saýlanyňyzda, diffuzorda görkezilen awtoulag öndürijisiniň tekliplerini göz öňünde tutmaly.Şeýlelik bilen, plastik diffuzorlar üçin (we häzirki wagtda olaryň köpüsi bar) ultramelewşe süzgüçli lampalary satyn almaly - galogen lampalaryň hemmesi diýen ýaly öndürilýär.Şeýle hem, diffuzorda laýyk lampalaryň bellikleri ýa-da görnüşleri görkezilip bilner (mysal üçin, "Halogen" ýazgysy).Çyralaryň ikisiniňem birmeňzeş bolmagy üçin lampalary jübüt satyn almak iň gowusydyr.
Ugur görkezijileri we gaýtalaýjylary üçin lampalar satyn alanyňyzda, olaryň ýaýradyjylarynyň reňkini göz öňünde tutmaly.Eger diffuzor aç-açan bolsa, onda awtoulag sary (amber) reňkli lampa bilen lampalary saýlamaly.Eger diffuzor reňklenen bolsa, onda lampanyň açyk lampasy bolmaly.Çyranyň bir görnüşini beýlekisine çalyşmak mümkin däl (mysal üçin, aç-açan ýerine ýa-da tersine amber çyrany goýuň), sebäbi olaryň dürli görnüşleri bar we biri-biri bilen çalşylmaýar.
Çyralar, esasanam çyralar gurlanda seresap bolmaly.Çyrany diňe esas bilen alyp ýa-da arassa ellik ulanyp bilersiňiz.Barmaklardan ýagyň galyndylary we lampoçkadaky hapalar ýaramaz netijelere getirýär - çyranyň radiasiýa nagşy we häsiýetleri bozulýar we ýyladyşyň deň bolmazlygy sebäpli çyra birnäçe sagatlap işledilenden soň ýarylyp we şowsuz bolup biler.
Çyralary dogry saýlamak we çalyşmak bilen awtoulag standartlaryň talaplaryna laýyk geler we dürli şertlerde amatly işlemegi üpjün eder.
Iş wagty: Awgust-21-2023