El bilen geçirişli awtoulaglarda güýçden hereketlendirijiden smena mehanizmine geçirmek dişli çalşyk sürüjisi tarapyndan amala aşyrylýar.Çeňňek sürüjiniň işleýşinde möhüm rol oýnaýar - bu bölümi, maksadyny, görnüşlerini, dizaýnyny, şeýle hem täze çeňňegi saýlamagy we makalada çalşylmagyny okaň.
Dişli gutujygy näme?
Dişli gutujyk çeňňegi, el bilen dolandyrylýan (mehaniki dişli gutular) dişli guty çalşygynyň elementidir;Sürüji çybygyny dişli smena bilen gönüden-göni birleşdirýän bölek.
Dişli gutujygyň birnäçe funksiýasy bar:
- Sürüji çybygyň we uzakdaky dişli çalyşma mehanizminiň birikmesi;
- Ulag hereket edende sürüjiniň bölekleriniň uzyn we transvers süýşmeleriniň öwezini dolmak;
- Sürüjini sazlamak.
Dişli gutujyklar, gaty çybyklara esaslanýan dişli çalşyk disklerinde, kabel disklerinde ulanylýar, bu bölegiň roluny beýleki komponentler (terjimeçiler) ýerine ýetirýär.Dürli görnüşli gaplary ýük awtoulaglarynyň we awtoulaglaryň dişli hereketlendirijilerinde, şeýle hem traktorlarda we beýleki enjamlarda tapyp bilersiňiz.Dişli dişli çalşygyň bir bölegi bolmak bilen, geçiriş gözegçiliginde möhüm rol oýnaýar.Bölünen ýagdaýynda bu bölegi çalyşmaly we dogry saýlamak we üstünlikli abatlamak üçin çeňňekleriň bar bolan görnüşleri we aýratynlyklary barada bilmeli.
Dişli gutujyklaryň görnüşleri we dizaýny
Häzirki wagtda ulanylýan dişli gutujyklary, dişli çalşygy mehanizmi bilen dizaýn we baglanyşyk usuly boýunça görnüşlere bölmek mümkin.
Dizaýn boýunça, çeňňekler iki esasy görnüşde:
• Tekstli maslahat;
• Turbanyň çekilmegi.
Birinji görnüşdäki çeňňegiň ruluna meňzeş dizaýny bar - bu gysga polat çybyk, bir tarapdan sürüjiniň taýagyna dakmak üçin sapak kesilýär, beýleki tarapdan birikdirmek üçin çeňňek bar! dişli gutusynda kommutasiýa mehanizminiň leňňerine.
Ikinji görnüşdäki çeňňek polat turbaly çybyk bolup, bir tarapdan esasy hasa birikdirilip bilner, beýleki tarapdan dişli gutujyga geçiş mehanizmi bilen baglanyşyk üçin çeňňek bar.Bu çeňňegi esasy çybykdan ýaý ýa-da ýüpli gysgyç bilen birikdirip bolýar.
Dişli çalyşma mehanizmi bilen baglanyşyk usulyna görä, çeňňekler iki görnüşde:
• Kauçuk metal çeňňek bilen (sessiz blok);
• Top bogun bilen.
Turbany dişli guty, top bogunly we reaktiw zyňmak üçin ýaý
Birinji ýagdaýda, rezin-demir çeňňek çeňňegiň ujunda ýerleşýär we dişli gutydaky kommutasiýa mehanizminiň leňri bilen baglanyşyk bolt arkaly amala aşyrylýar.Ikinji ýagdaýda, gysgyç dişli gutujykdaky kommutasiýa mehanizminiň leňňerine birikdirilen çeňňege tehniki hyzmat etmeýän top birikdirilýär.Top bogunlary has täsirli, awtoulag hereket edende (dişli gutynyň, hereketlendirijiniň, taksi, çarçuwanyň ýa-da bedeniň deformasiýasy we ş.m.) hereketlendiriş bölekleriniň uzyn we transvers süýşmelerini has gowy öwezini dolýar we titremelere garşy göreşýär.Sessiz bloklar bilen gaplar has ýönekeý we arzan, şonuň üçin olar hem giňden ulanylýar.
Şeýle hem, dişli gutujyklary goşmaça baglanyşyklaryň bardygyna görä iki topara bölmek bolar:
• Sürüji bölekleri bilen goşmaça baglanyşyk bolmazdan, bu sapakly maslahatlar;
• Dişli smena hereketlendirijisiniň reaktiw zyňylmagyna (hasasyna) birikmek.
Birinji ýagdaýda reaksiýa hasasy sürüjiniň esasy hasasyna birikdirildi.Ikinji ýagdaýda, reaktiw zyňylýan top bogunyň gysgyjy birikdirilen çeňňekde bir ýaý berilýär.Çybygyň ikinji ujy, dişli guty jaýyna ýa-da (has az) ulagyň çarçuwasyna birikdirilýär.Uçaryň zyňylmagynyň bolmagy, dişli gutynyň, taksi, dwigatel we beýleki bölekleriň süýşmegi sebäpli ulag hereket edende, öz-özünden dişli üýtgemeginiň öňüni alýar.
Dişli ujy görnüşinde gysgyçly dişli hereketlendiriji
Ozal bellenip geçilişi ýaly, dişli gutujy şkaf, esasy hereketlendiriji çybyk bilen kabinadaky dişli leňňe birikdirilen we çalşyk mehanizminiň hereketlendirijisi göni dişli gutusyna ornaşdyrylýar.Sürüji yrgyldylara we ep-esli ýüklere sezewar bolansoň, onuň ýüplükli baglanyşyklary hozuň öz-özünden döremeginden goraýar.Threadüplügiň ujy, adatça, gulpy bar we dişli gutujygyň gyrasyndaky gysgyçlary gysmak gysgyç (esasy ýadro ulanylýar) bilen amala aşyrylyp bilner.Bu aşa yza gaýtmagyň öňüni alýar we sürüjiniň ähli şertlerde ygtybarly işlemegini üpjün edýär.
Dişli gutujyklary saýlamak we çalyşmak
Dişli gutujygy ygtybarly we çydamly bölek, ýöne käbir ýagdaýlarda näsazlyklar bolup biler.Iň ýaýran mesele, yza gaýdyşyň köpelmegi, dişli leňňerdäki yrgyldylaryň güýçlenmegi bilen ýüze çykýan ilikleriň (top bogun ýa-da sessiz blok) könelmegi.Bu ýagdaýda bölegi çalyşmaly, sebäbi köplenç halkalary bejerip bolmaýar.Çeňňekleriň we olaryň aýry bölekleriniň deformasiýasy we döwülmegi hem mümkindir - reaktiw zyňmak üçin gysgyç, gysgyç we ş.m. Bu ýagdaýlarda bölegi çalyşmaly.
Täze çeňňek saýlanyňyzda, belli bir awtoulagyň bölekleriniň katalogyna esaslanmaly, sebäbi köplenç başga bir görnüşi ulanyp bolmaýar.Dişli çalşyk hereketlendirijisiniň bölegini çalyşmak we sazlamak, ulagy abatlamak we abatlamak boýunça tekliplere laýyklykda amala aşyrylmalydyr.Allhli işler dogry ýerine ýetirilse, mehanizm ygtybarly işlär we geçirişe we tutuş awtoulagyň ygtybarly gözegçiligini üpjün eder.
Iş wagty: Awgust-18-2023